Η εταιρία υποδημάτων που κατέκτησε μια ήπειρο όπου κανείς δε φορούσε…παπούτσια.

Ή πως η επιχειρηματική επιτυχία εξαρτάται από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι προ(σ)κλήσεις της αγοράς και το σωστό επιχειρηματικό πλάνο.

Βρισκόμαστε στα τέλη του 19^ου Αιώνα, όταν η αποικιοκρατούμενη Αφρική «άνοιγε» ως αγορά για τους κατασκευαστές υποδημάτων και ρουχισμού της Ευρώπης. Όλες (ή σχεδόν όλες) οι επιχειρηματικές αποστολές με στόχο τη διερεύνηση της Αφρικανικής αγοράς, επέστρεφαν με την ίδια απάντηση : « Κανείς δε φορά παπούτσια στην Αφρική. Όλοι κυκλοφορούν ξυπόλητοι. Συνεπώς δεν υπάρχει προοπτική για εμάς σε αυτή την αγορά».

Ο εκπρόσωπος όμως της εταιρείας Bata (από την πόλη Ζλιν της Τσεχοσλοβακίας παρακαλώ) μετέφερε μια διαφορετική «εικόνα»: «Κανείς δε φορά παπούτσια εκεί! Πρόκειται για μια εξαιρετική ευκαιρία για τα προϊόντα μας!».

H συνέχεια δικαίωσε αυτόν και τον Tomas Bata. Σήμερα τα υποδήματα Bata, είναι γνωστά ως τα «παπούτσια της Αφρικής» (the shoes of Africa) με καταστήματα στις 19 από τις 54 χώρες της Αφρικής (Αλγερία, Αγκόλα, Μποτσουάνα, Αιθιοπία, Γκάνα, Κένυα, Λεσόθο, Μαλάουι, Μαυρίκιος, Μοζαμβίκη, Ναμίμπια, Δημοκρατία του Κονγκό, Ρουάντα, Νότια Αφρική, Σουαζιλάνδη, Τανζανία, Ουγκάντα, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε).

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ο Tomas Bata, δημιούργησε ένα επιχειρηματικό σχέδιο επιβίωσης και ανάπτυξης, ώστε η επιχείρησή του να ανταπεξέλθει των μεταπολεμικών οικονομικών προκλήσεων. Το σχέδιο ήταν βασισμένο στη μείωση των τιμών των υποδημάτων Bata κατά 50%. Δημιούργησε ποιοτικές εργατικές κατοικίες πέριξ των εργοστασίων προσφέροντας στέγαση με φθηνό ενοίκιο. Επίσης φρόντισε ώστε οι εργαζόμενοί του να έχουν πρόσβαση σε φθηνότερη (όχι ποιοτικά) τροφή, φθηνότερο ρουχισμό και υπηρεσίες εκπαίδευσης και υγείας. Όλα αυτά κοντά στο χώρο εργασίας τους. Το «πλάνο» περιλάμβανε 40% μείωση στις αποδοχές των εργαζομένων ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής, αλλά η εξοικονόμηση πόρων από τις άνωθεν ενέργειες, αντιστάθμιζε με το παραπάνω τις μειώσεις των μισθών. Όλοι οι εργαζόμενοι έμειναν και στήριξαν την προσπάθεια της επιχείρησης και ωφελήθηκαν κοινά, όταν η επιχείρηση έγινε κερδοφόρα μέσα από ειδικά προγράμματα ανταμοιβής των υπαλλήλων και σταδιακή αναπροσαρμογή μισθολογίου.

Επίσης το πλάνο επέκτασης στην Αφρική, περιλάμβανε πολλές προσεκτικά σχεδιασμένες δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, δωρίζοντας χιλιάδες ζευγάρια υποδημάτων σε απόρους και παιδιά.

Την περίοδο του ψυχρού πολέμου τα κομουνιστικά καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης κρατικοποίησαν τις επιχειρήσεις και τα εργοστάσια της Bata. H επιχείρηση κατάφερε να αναδομηθεί στηριζόμενη στις υποδομές που είχε προνοήσει να δημιουργήσει εκτός Τσεχοσλοβακίας, ο Tomas Bata. 

Σήμερα στο Ζλιν, την πόλη που αποτελεί την έδρα της Bata, λειτουργεί ακόμα και Πανεπιστήμιο με το όνομα του Ιδρυτή της επιχείρησης. Το πανεπιστήμιο, όπως και σειρά άλλων έργων κοινωνικής συνεισφοράς, χρηματοδοτείται από το ίδρυμα Tomas Bata.